10. Sınıf 4. Ünite Genel

SULTAN II.BAYEZİD KÜLLİYESİ SAĞLIK MÜZESİ

10. SINIF 4. ÜNİTE: BEYLİKTEN DEVLETE OSMANLI MEDENİYETİ

Hazırlayan: Yiğit Avlaç

Ortaöğretim 10.Sınıf Tarih Dersi Öğretim Programında geçen kazanım aşağı
da verilmiştir.

Kazanım:

Osmanlı coğrafyasındaki zanaat, sanat ve kültür faaliyetleri ile bunlara bağlı olarak sosyal hayatta meydana gelen değişimleri analiz eder.

Osmanlı hâkimiyetiyle birlikte Anadolu ve Rumeli’deki şehirlerin yapısındaki dönüşüm (şehir planlaması, mimari anlayış) üzerinde durulur.

Osmanlı Devleti’nde vakıfların sosyal hayattaki yerini ve önemini kavrar.

Vakıfların sosyal hayatta üstlendiği rollere (imar faaliyetleri, dinî ve sosyo-ekonomik hizmetler) değinilir.

Beceriler:

Tarihsel Kavrama, Tarihsel Sorun Analizi ve Karar Verme, Tarihsel Empati

SULTAN İKİNCİ BAYEZİD KÜLLİYESİ SAĞLIK MÜZESİ TARİHÇESİ VE GENEL ÖZELLİKLERİ

Külliye Edirne Sarayı’na yaklaşık 1 km mesafede, Tunca Nehri’nin hemen kıyısında kurulmuştur. Külliyenin banisi bu görkemli eserin günümüzde de kendi ismiyle anılmasına vesile olan Sultan II. Bayezid’dir. Sultan II. Bayezid Fatih Sultan Mehmet Han’ın oğlu ve kendisinden sonra tahta geçen Osmanlı padişahıdır. Külliyenin mimarı konusunda iki görüş bulunmaktadır. Bunlardan ilki ve en çok kabul göreni yapının mimarının, dönemin en önemli mimarlarından olan ve sanat tarihçileri açısından “Mimar Sinan’ın müjdecisi” olarak görülen Mimar Hayreddin olduğu yönündedir.

Bir diğer görüş ise “Edirne’nin Tarihî ve Mimarî Eserleri Hakkında: Şehrin Hüznü” isimli kitabın yazarı, araştırmacı Rıfkı Meriç MELÜL’ün savunageldiği üzere, külliyenin mimarının Yakup Şah Bin Sultan Şah olduğudur.

Sultan II. Bayezid’in II.Sefer-i Hümayun’a ( Boğdan Seferi ) çıkmazdan evvel temellerini bizzat attığı külliyenin yapımına 1484 yılında başlanmış, binlerce kişinin hummalı çalışmalarıyla külliye 1488 yılında, üstelik 4 yıl gibi çok kısa bir sürede bitirilmiştir. Seferin fetihle nihayetlenen Kili ve Akkirman ganimetleri yine bu külliyenin diğer ihtiyaçlarının tamamlanması için kullanılmıştır.

MÜZENİN BÖLÜMLERİ

Sultan II. Bayezid Külliyesi tamam olduğu haliyle 11 bölümden oluşur. Sultan II. Bayezid Külliyesi’nin günümüze ulaşabilen bölümleri şunlardır:

1.Sultan II.Bayezid Külliyesi Medresesi

2.Darüşşifası ( Hastane )

3.Medreset-ül Etıbba ( Tıp Medresesi )

4.Sultan II. Bayezid Camii

5.Tabhane ( Misafirhane )

6.İmarethane

Ulaşım ve Ziyaret Bilgileri

Edirne Valilik Binası’nın solundan Tunca Nehri’ne doğru inilip Yalnızgöz ve Sultan II. Bayezid Köprüsü’nü geçtikten sonra müzeye varılabilir.

Özel araçları dışında minibüsle gelenler de otogardan ve şehir içindeki herhangi bir duraktan A harfini taşıyan minibüslere binerek müzeye ulaşabilirler.

Ziyaret Saatleri:

Her Gün: 09.00-18.00

Ücret:

Normal Giriş: 15 TL

(İlköğretim öğrencileri, erler, Trakya Üniversitesi ve Vakıflar Genel Müdürlüğü çalışanları, şehit ve gazi yakınları. 75 yaşını aşmış vatandaşlar ve tur rehberleri müzeden ücretsiz yararlanır)

Müze Web Adresi:

http://www.trakyagezi.com/edirne-sultan-ii-bayezid-kulliyesi/

I. Kısım: II. Bayezid Külliyesi – Sağlık Müzesi

(Müze Öncesi)

Kanıt 1

2. Beyazıt, 3 Aralık 1447 yılında Dimetoka Sarayında doğan 8. Osmanlı padişahıdır. Annesi Gülbahar Hatun, babası ise Fatih Sultan Mehmet’tir. Çocukluğunda iyi bir eğitim alan yedi yaşında Amasya valisi olan 2. Beyazıt, burada dönemin ünlü âlimlerinden dersler almaya devam etti. Felsefe, matematik, hat derslerinin yanında, Farsça, Arapça, Çağatay lehçesi ve Uygur alfabesini öğrendi.

Dinine bağlı, bestekâr ve hattattı. Divan edebiyatında Adli mahlasını kullanarak şiirler yazdı. 1473 yılında Otlukbeli savaşında kumandan olarak görev yapan 2. Beyazıt, 1479 yılında Torul ve çevresini devletin topraklarına katmıştır. Babasının 4 Mayıs 1481 yılında vefat etmesi üzerine sadrazam tarafından 2. Beyazıt ve kardeşi Cem Sultan’a haberciler gönderildi. Cem Sultan’a giden haberci engellendiğinden, haber geç ulaştı. Beyazıt tarafını tutan yeniçerilerin İstanbul’da çıkardığı isyanla Şehzade Korkut babasına vekâleten tahta çıkarıldı. Haberi alan 2. Beyazıt’ın İstanbul’a gelişiyle oğlundan tahtı alan 2. Beyazıt, 22 Mayıs 1481 yılında 31 yıl sürecek saltanatını başlattı.

Kanıt Sorgulama:

1- Kanıt 1’de yer alan bilgilere göre İkinci Bayezid’in kişilik özellikleri hakkında neler söyleyebilirsiniz?

2- Kanıt 2’de yer alan bilgilere göre İkinci Bayezid ve Cem Sultan arasında nasıl bir ilişki yaşanıştır ve olaylar nasıl sonuçlanmıştır?

Külliyenin Yapım Aşamasının Osmanlı Tarihçisi Tarafından Anlatımı ve Külliyenin tamamlanma işleminden sonra yaşanan sosyal ve ekonomik gelişmeler

Kanıt 2

“ Sultan II. Bayezid Han II. Sefer-i Hümayun’a 1 Mart 1481 tarihinde İstanbul’dan çıkarak Edirne’ye geldi. Edirne kentini şereflendiren padişah halka geniş lütuf ve bağışlarda bulundu. Şehrin ileri gelenlerinden ve halktan gelen talep üzerine, hak ve adaletin hâkimi olan padişah, kente bir şifahane yaptırmayı amaç edinmişti. Bu nedenledir ki yapı malzemesinin hazırlanması talimatını verdi. Tunca kenarında yapı için derin hendekler kazıldı ve yapının malzemeleri buraya toplandı. Tüm hazırlıklar bitince 25 Mayıs 1484 tarihinde yüce padişah uğurlu elleriyle bu hayır kurumlarının temelini attı ve sayısız kurbanlar kestirerek yoksulların gönüllerini aldı.”

Hoca Sadettin Efendi Tacüttevahir ( Cilt III. )

Kanıt Sorgulama

1- İkinci Bayezid külliyenin yapımı için kimlerin önerisini göz önünde bulundurmuştur?

2- İkinci Bayezid Külliyesinin yapım aşamasında yaşanan gelişmeler nelerdir?

Kanıt 3

“Bu uğurlu yıl içinde padişahın Edirne’de kurduğu cami, medrese ve darüşşifanın yapım işleri tamamlandığından bu görkemli cami ve ferah alanlı binaların rahmet yolu olan kapısının açıldığı parlak günde, fakirlere dağıtılan sadakaların sayılmasına zaman yetmez. Belde ileri gelenlerine ve bilgelere kurulan sofralar ve sunulan yemekler anlatılmaz zenginlikte idi. Yemek sofraları öyle döşendi ki muhallebi ve güllaç adını işitmemiş aç ve yoksullar tekrar tekrar yemekten bıktı. İmaretin sahip olduğu nimetlerin bolluğu dillere destan oldu. Nefis ve kıvamındaki reçeller hatırı sayılan yolcular için imarette her an hazır tutuldu. Bal helvaları ise orta halli yolculara sunuldu.

Şanlı medresesi ise ücret bakımından ( hocalara ödenen ücret ) bu güzel şehirde bulunan medreselerin en yükseği ve en değerlisi oldu. Hocaya ödenen ücret günde 60 Osmanlı akçesidir. Bütün bu yapılar bereket kapısı ve mutluluk kapısıdır. Bunun için de yapılarına “hurrem ( gönül açıcı ) bina” tamlaması tarih olmuştur.”

Hoca Sadettin Efendi Tacüttevahir ( Cilt III. )

Kanıt Sorgulama

1- Fakirlere ve birçok halk kitlesine hizmet veren bu külliye ve darüşşifadan yola çıkarak Osmanlı Devleti’nin sosyal ve yönetim anlayışı hakkında ne diyebilirsiniz?

2- Külliyenin ve medresenin Hurrem diye tanımlanmasının sebebi nedir?

…

Müze Gezisi öncesi Uygulanacak Etkinlik

Gİkinci Bayezid Külliyesi Sağlık Müzesine gerçekleştirilecek gezi öncesinde külliyeyi (vakfı) tanıtıcı nitelikte bir bölümden oluşan bir video sunulacaktır. Videoda verilen bilgilere göre aşağıda yer alan soruları yanıtlayınız. İkinci Bayezid Külliyesi Sağlık Müzesi Tanıtım Videosu 02.39 dakikalık bir kısımdan oluşmaktadır. Soruları belirtilen dakikalar arasındaki kısımlara göre yanıtlayınız.

Yönerge:

1-Etkinliğe başlamadan sunulan video belgeseli dikkatlice izleyiniz.

2-İzlediğiniz tanıtım videosu bölümüne göre müzesinin giriş avlusunda hangi yapılar yer almaktadır? (00:15dk)

3-İzlediğiniz tanıtım videosu bölümüne göre Edirne’de bulunan hastaların İstanbul’a götürülme sebebi nedir? (00:49dk)

4-İzlediğiniz tanıtım videosunda külliyenin kapılarında hangi sanatsal mimari kullanılmıştır? Uygurlar döneminden Osmanlı dönemine intikal etmiş olan sanatı nasıl yorumlarsınız? (1:25dk)

5-İzlediğiniz belgesel videoda kubbelerin Türk-Osmanlı mimarisi açısından önemi ne olabilir? Tartışınız. (02:00dk)

Etkinlik için ayrılan süre 25 dakikadır.

II. Kısım: II. BAYEZİD KÜLLİYESİ – SAĞLIK MÜZESİ

MÜZE GEZİSİ SIRASINDA UYGULANACAK ETKİNLİK

İkinci Bayezid Külliyesi Sağlık Müzesinde gerçekleştirilecek gezi sırasında müzede sergilenen eşya ve materyallerden dikkatinizi çeken 3 tanesini seçiniz. Bu materyallerle ilgili olarak aşağıdaki yönergeye uygun olarak soruları cevaplandırınız.

Yönerge:

1-Seçtiğiniz eşya ve materyallerin adları ve işlevlerini yazınız.

2-Seçtiğiniz eşya ve materyallerin üretildikleri dönemdeki kullanım amaçlarını değerlendiriniz.

3-Seçtiğiniz eşya ve materyallerin günümüzdeki kullanım amacını ve işlevini değerlendiriniz.

4-Seçtiğiniz eşya ve materyalleri seçme nedeninizi belirtiniz.

5-Seçtiğiniz eşya ve materyalleri geçmişte ve günümüzde kimler kullanmaktadır?

6-Seçtiğiniz eşya ve materyallerin sosyal hayattaki yeri ne olabilir?

Etkinlik için süreniz 25 dakikadır.

III. Kısım: II. BAYEZİD KÜLLİYESİ – SAĞLIK MÜZESİ

(Müze sonrası)

Müze Gezisi Sonrasında Uygulanacak Etkinlik

İkinci Bayezid Külliyesi Sağlık Müzesinde gerçekleştireceğiniz gezi sonrasında aşağıda verilen yönergeye uygun olarak Darüşşifanın gündelik yaşamını anlatan bir öykü kaleme alınız.

Yönerge:

Kaleme alacağınız öyküde bir darüşşifada hekimlerin yaptıkları işler ve gündelik uğraşları ile ilgili ayrıntıları, müzede gördüğünüz bölümlerden hareketle hayal gücünüzden yararlanarak kaleme alınız.

1-Kaleme alacağınız öyküde;

a-) …

b-)…

c-)…

…

Müze Gezisi Sırasında Uygulanacak Etkinlik/ Rubrik 1

*Kazandırılacak Hedefler*	1	2	3	4	5
Osmanlı Devleti’nin siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel-mimari faaliyetleri imar faaliyeti ve vakıf sistemi açısından değerlendirme kazanımına ulaşmıştır.
Tarihsel Kavrama, Tarihsel Sorun Analizi ve Karar Verme, Tarihsel Empati becerileri etkili şekilde kullanılmıştır.
Etkinlikte yönergeye uygun hareket edilmiştir.
Etkinlik sırasında kanıtlar yeterince incelenmiştir.

Müze Gezisi Sırasında Uygulanacak Etkinlik/ Rubrik 2

*Kazandırılacak Hedefler*	1	2	3	4	5
Osmanlı Devleti’nin siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel-mimari faaliyetleri imar faaliyeti ve vakıf sistemi açısından değerlendirme kazanımına ulaşmıştır.
Tarihsel Kavrama, Tarihsel Sorun Analizi ve Karar Verme, Tarihsel Empati becerileri etkili şekilde kullanılmıştır.
Etkinlikte yönergeye uygun hareket edilmiştir.
Süre etkili bir şekilde kullanılmıştır.
Etkinlik sırasında aktif bir katılım sağlanmıştır.

Müze Gezisi Sonrasında Uygulanacak Etkinlik/ Rubrik 3

*Kazandırılacak Hedefler*	1	2	3	4	5
Osmanlı coğrafyasındaki zanaat, sanat ve kültür faaliyetleri ile bunlara bağlı olarak sosyal hayatta meydana gelen değişimleri analiz eder kazanımına ulaşılmıştır.
Osmanlı Devleti’nde vakıfların sosyal hayattaki yerini ve önemini kavrar.
Tarihsel Kavrama, Tarihsel Sorun Analizi ve Karar Verme, Tarihsel Empati becerileri etkili şekilde kullanılmıştır.
Etkinlikte yönergeye uygun hareket edilmiştir.
Süre etkili bir şekilde kullanılmıştır.
Etkinlik sırasında aktif bir katılım sağlanmıştır.

Not: Değerlendirmenizi 1 ile 5 puan arasında yapınız.

Etkinliğin Tamamını Talep Et!